foto: Tomasz Kozik „JOHANN”
Pierwsze plany
Na obecnym terenie obiektu piłkarskiego w Zabrzu przy ulicy Roosevelta 81, znajdowały się niegdyś bagniste łąki. W okresie wiosenno – letnim łąka ta była wielką wylęgarnią komarów, które bardzo przeszkadzały ówczesnym mieszkańcom miasta, żyjącym w tych okolicach. Aby poradzić sobie z uporczywym problemem, ludzie zaczęli pisać listy do miasta w sprawie rozwiązania problemu i odpowiedniego zagospodarowania tego terenu. Ich starania przyniosły sukces, ponieważ wiosną 1928 roku powstały pierwsze plany budowy stadionu w Zabrzu. Jego projektantami byli miejski architekt Moritz Wolf oraz architekt ogrodowy Gustav Allinger. Stadion na owe czasy był bardzo duży, nowoczesny i spełniał też wszelkie możliwe normy. W jego skład wchodziło:
– duże boisko piłkarskie (70x105m) z bieżnią
– skocznia wzwyż oraz w dal
– miejsce do pchnięcia kulą, rzutu młotem oraz dyskiem
Oprócz tego w planach było również wybudowanie kompleksu mniejszych boisk treningowych, kortów tenisowych oraz basenu. Niestety, nie wszystko zostało wcielone w życie ze względu na światowy kryzys ekonomiczny, który wybuchł w październiku 1929 roku. Wszelkie plany rozwoju miasta zostały odłożone do szuflady.
foto: Tomasz Kozik „JOHANN”
Nie stadion, a pole walki
Rozpoczęcie budowy stadionu, wiązało się ze zwołaniem specjalnej konferencji prasowej, która miała miejsce 14 marca 1933 roku w Urzędzie Miasta. Zaprezentowany projekt spodobał się ówczesnym władzom. Poświęcenie obiektu piłkarskiego pierwotnie miało się odbyć 19 kwietnia 1934 roku. Budowa stadionu trwała piętnaście miesięcy, co na owe czasy było sporym osiągnięciem budowlanym, zważywszy na jej rozmach. Co ciekawe, otwarcie nowego obiektu miało poślizg. Pierwotnie zaplanowano je na kwiecień, ale ostatecznie przełożono na koniec sierpnia 1934 roku. W tym samym czasie zmarł jednak niemiecki marszałek Paul von Hindenburg, od którego dzisiejsze Zabrze nosiło jego nazwisko. Pogrzeb ten spowodował, że stadion otwarto więc dopiero 2 września 1934 roku, w obecności nadburmistrza miasta Zabrze, zaproszonych gości oraz najważniejszego w tym dniu Nadprezydenta Prowincji Śląskiej (Oberpräsident Provinz Schlesien) Helmuta Brücknera, który nadał stadionowi imię Adolf Hitler Kampfbahn. Warto zwrócić uwagę, że w nazwie nie było słowa „Stadion” a „Kampfbahn”, co można tłumaczyć jako „pole walki”, „arena rywalizacji”. Obecna jeszcze nazwa stadionu im. Ernesta Pohla oficjalnie funkcjonuje od 9 czerwca 2005 roku. Obiekt na tamte czasy był bardzo nowoczesny i funkcjonalny. Na trybunach mogło zasiąść 25000 widzów. Składał się z:
– głównego boiska piłkarskiego
– dwóch boisk treningowych
– pięciotorowej bieżni lekkoatletycznej
– kortów tenisowych
– terenu przeznaczonego na organizowanie festynów
Pierwszy mecz na nowym obiekcie rozegrano 24 marca 1935 roku. Wtedy to zmierzyły się ze sobą reprezentacje Śląska niemieckiego i Śląska polskiego, dopingowane przez 7000 widzów. Po zaciętej walce padł remis 3:3. Do 1945 roku stadion oprócz swego sportowego przeznaczenia, służył również jako miejsce wielkich wieców nazistowskich. Odbywały się na nim m.in. marsze z flagami.
foto: Tomasz Kozik „JOHANN”
Stadion po wojnie
Stadion praktycznie nie został naruszony podczas działań II Wojny Światowej. W 1945 roku Zabrze przyłączono do Polski, a na murawie stadionu stacjonowały radzieckie wojska stawiając na niej działa przeciwlotnicze, które były tam obecne do 1948 roku. Wygląda na to, że Armia Radziecka wyzwalając Śląsk po prostu o nich zapomniała. Od 1948 roku na stadionie rozpoczęła swoja przygodę z piłką drużyna KS Zabrze. Pod koniec lat pięćdziesiątych stadion rozbudowano do około 35000 widzów oraz poszerzono bieżnię lekkoatletyczną. Od lat sześćdziesiątych naprzeciw trybuny głównej pojawił się wskazówkowy zegar z kabiną spikera. Prócz wyświetlania czasu pokazywał również wynik rozgrywanego meczu.
foto: Tomasz Kozik „JOHANN”
Oświetlenie i tablica świetlna
Sztuczne oświetlenie stadionu zainstalowano w roku 1967. W przekroju podporowym maszt – elipsa miała osie o długościach 3,0 m i 2,64 m. Masa jednego masztu to aż 21741 kg a jego wysokość sięgała 42,80 m. Moc całego oświetlenia wynosiła 1600 luxów. Ze względu na zużycie się materiałów, w sierpniu 2001 roku, miasto Zabrze przeprowadziło naprawę słupów sztucznego oświetlenia, którym groziło zawalenie. Ich całkowity demontaż, ze względu na budowę nowego obiektu, odbył się na początku grudnia 2011 roku. Oprócz wydarzeń sportowych, przy ulicy Roosevelta miały miejsce również koncerty. W sierpniu 1979 roku na stadionie wystąpiła mega gwiazda Boney M, a ich koncert zgromadził 20000 fanów.
25 października 1988 roku przyszedł czas na kolejna inwestycję – dużą tablicę świetlną składającą się z 12000 żarówek, której sterowanie początkowo odbywało się w miejscu starego zegara. Po jego pożarze w 1989 roku sterowanie przeniesiono do pomieszczeń u dołu tablicy świetlnej, gdzie w późniejszym okresie znajdowało się centrum monitoringu. Pierwszym meczem po zainstalowaniu tablicy było spotkanie z Widzewem Łódź wygrane przez Zabrzan 1:0, a bramkę na wagę trzech punktów strzelił Andrzej Orzeszek. 18 listopada 1998 roku mecz z Pogonią Szczecin zakończył żywot tablicy. Ostatecznie zegar rozebrano 29 października 2011 roku.
foto: Tomasz Kozik „JOHANN”
Reprezentacja Polski
Siedem razy na stadionie w Zabrzu swoje mecz rozgrywała reprezentacja Polski. Pierwszy raz miało to miejsce 17 października 1984 roku. Polacy pokonali w eliminacyjnym meczu do mistrzostw świata Grecję 3:1. Trzy lata później (14 października 1987 roku) w eliminacjach do mistrzostw Europy przegrali z Holandią 0:2. Najbardziej obfita była kadencja Henryka Apostela, kiedy to stadion przy ulicy Roosevelta gościł cztery mecze eliminacyjne do mistrzostw Europy. 16 listopada 1994 roku Polacy zremisowali bezbramkowo z Francją (w przerwie była awaria oświetlenia i druga połowa rozpoczęła się z opóźnieniem), pokonali Izrael 4:3 (25 kwietnia 1995), 7 czerwca 1995 roku wygrali ze Słowacją 5:0 oraz bezbramkowo zremisowali z Rumunią (7 września 1995). Wydarzeniem elektryzującym kibiców był przyjazd reprezentacji Niemiec, który miał miejsce 4 września 1996 roku, ponieważ miesiąc wcześniej rywale zostali mistrzami Europy. Polska drużyna mecz niestety przegrała 0:2.
źródło: Kamres/dokument TVZ „Spacer po Zabrzu”, stadion-zabrze.pl, wikigornik.pl
