W ostatni dzień maja Socios Górnik zorganizowali międzynarodową konferencję „Nowa Jakość Kibicowania”. Poznaliśmy dokładnie m.in. niemieckie modele funkcjonowania klubu, a także historie kilku klubów europejskich. Zapraszamy do przeczytania obszernej relacji z konferencji.
Prelegenci:
Bogdan Wenta (nagranie) – Były trener reprezentacji Polski w piłce ręcznej, a obecnie europoseł w PE
Loukas Anastadidis – Suporrters Direct Europe – konsultant projektu SD Europe, organizacji zrzeszającej kibiców 50 klubów z całej Europy. Celem SD Europe jest propagowanie demokratycznych wartości oraz transparentnych procedur w klubach, a także angażowanie kibiców w życie drużyn oraz decyzje podejmowane w klubach.
Lorenzo Mondini – Ancona – przedstawiciel US Ancona 1905, włoskiego klubu grającego w Lega Pro 1 (obecnie walczą o awans do Serie B). US Ancona 1905 jest kontynuatorem tradycji klubu AC Ancona, który zbankrutował w 2010 roku. Pod zmienioną nazwą i z nowymi strukturami zarządzającymi klubem drużyna wystartowała ponownie od 6. poziomu ligowego. Grając obecnie na trzecim szczeblu włoskich rozgrywek ligowych, są jedynym klubem na tym poziomie, który jest zarządzany przez kibiców – jest on w rękach stowarzyszenia Sosteniamolancona zbierającego dobre recenzje w kraju i za granicą.
Alan Lewis – Swansea – członek zarządu stowarzyszenia The Swans Trust, które wspiera brytyjski klub Swansea City. Grupa powstała w 2001 roku, by ratować od bankructwa klub występujący wówczas na czwartym szczeblu rozgrywek. Kibice, współpracując z grupą lokalnych biznesmenów w procesie wykupienia klubu, objęli wówczas 21% udziałów i są w ich posiadaniu do dziś, co pozwala im mieć swojego przedstawiciela w zarządzie. Trzymając się tego modelu, Swansea wróciło do Premier League w 2011 roku, a w 2013 sięgnęło po Puchar Ligi.
Kemal Islambegović – Celik – członek zarządu grupy kibiców działających przy Celiku Zenica, bośniackim klubie grającym w pierwszej lidze. Klub ma na swoim koncie 3 tytuły mistrza kraju, 2 puchary kraju, 2 puchary Mitropa oraz Puchar Intertoto. Kibice Celika stanowią jedną z najliczniejszych grup kibicowskich w swoim kraju. Za Celik domaga się profesjonalizacji struktur klubu, większej przejrzystości w działaniach zarządu i respektowania zdania kibiców w sprawach dotyczących klubu.
Haris Turkić – Celik– członek zarządu grupy kibiców działających przy Celiku Zenica, bośniackim klubie grającym w pierwszej lidze. Klub ma na swoim koncie 3 tytuły mistrza kraju, 2 puchary kraju, 2 puchary Mitropa oraz Puchar Intertoto. Kibice Celika stanowią jedną z najliczniejszych grup kibicowskich w swoim kraju. Za Celik domaga się profesjonalizacji struktur klubu, większej przejrzystości w działaniach zarządu i respektowania zdania kibiców w sprawach dotyczących klubu.
Jacek Górski – doktorant w katedrze socjologi i kultury na Uniwersytecie Łódzkim
Dr Artur Grabowski – wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
Grzegorz Łagowski – współtwórca koła naukowego zarządzania w sporcie „Get Ready”, koordynator ds. sponsoringu w Fundacji Maraton Warszawski oraz przede wszystkim pasjonat i promotor społecznego modelu zarządzania w piłce nożnej – prezentował swoje pomysły i obserwacje związane z rolą społeczności kibiców w procesie zarządzania klubem piłkarskim m.in. podczas konferencji Sport Management Days w Warszawie, czy Play the Game 2015 w Aarhus w Danii.
Adam Horodecki – Menedżer Sprzedaży Forum Seating, entuzjasta projektowania widowni sportowych. Animator i pasjonat rozwiązań niekonwencjonalnych. Z wykształcenia humanista. Kibic. Niepoprawny optymista w działalności zawodowej. Wyznaje zasadę, że w dzisiejszych czasach można planować stadionowe inwestycje infrastrukturalne tylko w harmonijnej współpracy między inwestorem, architektem i kibicami. Bo zwolennicy klubów to niezwykle wymagająca publiczność. Dlatego nie wolno ich pomijać na żadnym z etapów tego procesu.
Wykłady:
Bogdan Wenta
„Model społecznościowy w klubach jako istota lokalnej demokracji”
Sport to nie tylko rozrywka, ale też potężny biznes. Ma być transparentny i przejrzysty a kibice mają bezdyskusyjny wkład w sport zarówno pod względem kibicowskim jak i finansowym (kształtuje się to poprzez oglądalność i frekwencję, sponsoring czy kupowanie pamiątek i gadżetów klubowych).
Jacek Górski
„Kibice kontra klub. Pomiędzy buntem a kooperacją”
Kibice dzielą się na dwa rodzaje, kibice tradycyjni (industrialni, „kibole”, ultras…) oraz konsumenci wrażeń sportowych. Ważniejsi dla klubu są ci pierwsi, czyli tradycyjni. Grupa ta podlega silnej unifikacji, kontroli społecznej, działa tu starszeństwo i hierarchia, jest to niedemokratyczna wspólnota, „dusza zbiorowa”.
Wymiary ryzyka:
– relacja z klubem
– wymiar kontroli
– wymiar polityczny
Klub dla tych kibiców jest zbiorem pewnych wartości i tradycji. Kibice są też tzw. konsumentami z ryzykiem. Mogą wywołać bojkot lub jego „odbicie” np. po przejęciu przez niechcianego inwestora (przykłady stworzenia FC United of Manchester po przejęciu Manchesteru United przez amerykanów, RB Salzburg) bronią tradycyjnych ideałów i zwyczajów (stojące trybuny, oprawy race) nie chcą komercjalizacji.
Tradycyjni kibice są wierniejsi i niezależni od sukcesu. Stanowią siłę i mają wpływ na politykę lokalną. W skrajnych przypadkach są dla klubu ostatnią deską ratunku (Lechia, ŁKS, Widzew, GieKSa, Polonia Warszawa). Akcje kibicowskie są coraz bardziej znaczące dla lokalnych społeczności (przykład KolorujeMy)
Artur Grabowski
„Kategoria własności a współczesne oblicze sektora niemieckich przedsiębiorstw piłkarskich”
Wykład opierał się na rozwiązaniach z niemieckiej Bundesligi. W 1998r zmieniono prawo i pozwolono stowarzyszeniom zawiązywać spółki. W 2000r powstała Niemiecka Liga Piłkarska DFL (sama Bundesliga w 1963r), która działa autonomicznie. Wprowadzono licencje. Aktualnie grające kluby to 14 spółek kapitałowych i 4 stowarzyszenia zarejestrowane. Wprowadzono regułę 50% + 1 udział, aby ochronić spółki przed przejęciem i licencje dostają te kluby gdzie macierzyste stowarzyszenie ma tą większość. Wyjątkiem są kluby tzw. „zakładowe”, czyli Bayer Leverkusen i VfL Wolfsburg, które należą od lat do wspierających je koncernów. Wyjątek polega na tym, że te firmy wspierają kluby od ponad 20 lat, przez co są z nimi związane. Stowarzyszenia zarejestrowane kibiców całkowita kontrolę mają nad klubami Mainz, Schalke, Darmstadt i Stuttgart. Spółki kapitałowe z udziałem kibiców kontrolują w 100% Koeln, BVB, M’Gladbach, Augsburg i Werder. Większościowe udziały kibiców są we Frankfurcie, Bayernie, Ingolstadt, HSV i Hertha. Podmioty gospodarcze większościowy udział mają w Leverkusen, Hannover 96, Hoffenhaim i Wolfsburgu.
Grabowski odniósł się także do naszej rodzimej ligi, gdzie wciąż mamy kluby nieudolnie zarządzane przez miasta. – Model w którym samorząd kieruje samodzielnie klubem to model z lat 70-tych we Francji. Miasta biorą na swoje barki coś, na czym się nie znają. Uważają, że sport jest kluczowym elementem marketingu. Zawsze się zastanawiam, dlaczego to tyle kosztuje? Albo dlaczego mieszkańcy nie partycypują w podejmowaniu decyzji? Kiedy planowano budowę Allianz Areny, najpierw przeprowadzono w tej sprawie referendum. Zapytano o zdanie wszystkich mieszkańców, mimo że stadion i tak w 100% został sfinansowany przez klub.
Zagrożenia przy inwestorach:
– koncentracja własności
– wejście na rynek piłkarski funduszy inwestycyjnych (nastawienie tylko na zysk)
– cele krótkoterminowe inwestorów
Cele na przyszłość
– zachowanie tożsamości klubu (nie może być nastawiony tylko na zysk)
– utrzymanie reguły 50%+1
– rozwój tak, ale nie za każdą cenę
– społeczna odpowiedzialność podmiotów
Prywatna własność jest atrybutem wolności, który daje możliwość dzielenia się, ale wymaga uwzględnienia celów ogólnospołecznych. Operatorami i właścicielami stadionów niemieckich są kluby (z wyjątkami). To klub ma decydować, co się dzieje na obiekcie (szczególnie w dniu meczu).
Loukas Anastadidis
„Korzyści z angażowania kibiców w procesy własnościowe i decyzyjne”
SD Europe powstało w 2007 i jest finansowane przez UEFA. Ma na celu angażowanie kibiców w zarządzanie klubami
– pomaga w wymianie doświadczeń
– stawia na zrównoważony rozwój i PRZEJRZYSTOŚĆ
– współpraca z Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim, klubami, ligami, FIFA PRO
– wg badań 85% kibiców nie jest zadowolona z zarządzania ich klubem
– wolą też zrównoważony rozwój niż chwilowy sukces
– kluby piłkarskie powinny wykorzystywać wiedzę i doświadczenia swoich kibiców, którzy często są fachowcami w różnych dziedzinach a są oni bezinteresowni
– kibice wiedzą często, czego potrzebują, więc wymaga to konsultacji z klubem
– klub to nie tylko biznes i pełni on ważną rolę społeczną
– kluby nie powstawał dla zysków przeciwieństwie do spółek i firm
– inwestora może nawet nie interesować poziom sportowy
– kibice to nie klienci, którzy zmieniają sklep i szukają tańszego
– LUDZIE ZMIENIAJĄ PARTNERÓW, MAŁŻONKÓW, ZMIENIAJĄ RELIGIĘ, ALE O WIELE RZADZIEJ ZMIENIĄ KLUB!!!
– jednak kibice mogą zatracić identyfikację z klubem poprzez jego złe zarządzanie
– kibic często bardziej wymaga dobrego widowiska a niekoniecznie wygranej
– kibice mogą równie dobrze a nawet czasem lepiej zarządzać klubem
– UE chce właśnie zaangażować kibiców w zarządzanie
Korzyści z udziału kibiców w zarządzaniu:
– transparentność
– długoterminowość (właściciele, piłkarze, działacze się zmieniają a kibice pozostają)
– można usprawnić zarządzanie klubem poprzez zaangażowanie kibiców (oni wiedza lepiej, czego potrzebują)
– przejrzystość działań powoduje większe zadowolenie kibiców i w konsekwencji ich przyrost
– kibice przyciągają inwestorów
– odpowiedzialność kibiców za klub zmniejsza patologie
SD Europe będzie wspierać Socios Górnik w działaniach na rzecz klubu.
Grzegorz Łagowski
„Powody dla prokibicowskiego zarządzania klubem”
Zewnętrzne
– W Polsce mamy niski kapitał społeczny oraz słaba zdolność osób do współpracy (mało stowarzyszeń)
– rośnie rola raportów społecznych
– profesjonalizacja i zrównoważony rozwój (jesteśmy w stanie zapłacić więcej za dobry produkt)
– coraz większa rolę odgrywają media i nowe technologie
– w Polsce kluby piłkarskie mają ciągle negatywny wizerunek (klub powinien działać na zmianę wizerunku kibica (aż prosi się tu przytoczyć przykład socios), sponsorzy patrzą na ten wizerunek)
– zaangażowanie kibiców w różne działania np. zbiórki pieniędzy akcje marketingowe czy dobroczynne.
Wewnętrzne
– wzrost przychodów poprzez dobre zarządzanie (dobre zarządzanie napędza kibiców)
– obniżenie kosztów (kibice sami się nakręcają (u nas tzw. moda na Górnika))
– redukcja ryzyka operacyjnego (kibice to ostatni bastion w utrzymaniu klubu, są zrobić bardzo wiele dla przetrwania)
– wzrost wartości marki
– poprawa poziomu satysfakcji – kibic zaangażowany jest bardziej zadowolony)
– podnoszenie reputacji poprzez zapełnienie stadionu, atmosfera na nim, kibice nakręcają kibiców. Do klubu z uznaną marką piłkarze chętniej przychodzą za mniejsze pieniądze.
Działania i rekomendacje
– traktowanie kibiców z szacunkiem
– nowe technologie do budowania relacji z kibicami (np. poprzez różne akcje na telebimie typu kiss cam, konkursy, głosowania na zawodnika meczu)
– usprawnienie procesu komunikacji z kibicami
– koncentracja na maksymalnej satysfakcji kibiców i relacji z klubem (kibic ma doznawać wielkich doświadczeń na stadionie)
– TRANSPARENTNOŚĆ
– angażowanie kibica (np. poprzez wywiady, sondy, głosowania)
– wspieranie relacji kibicowskich (np. socios)
– działania lokalne (budowanie więzi ze społecznością lokalną)
Celik
„Uratować NK Celik Zenica: model Socios na Bałkanach”
Klub z Bośni i Hercegowiny spotyka się z takimi samymi problemami u siebie jak kibice Górnika. Celik ma wielu kibiców i gigantyczne długi. Ci kibice chcą pomóc w ich spłacie i w zarządzaniu klubem jednak nie są dopuszczani do klubu, który jest upolityczniony i służy za pralnie pieniędzy. W sierpniu 2014 postanowili działać i w styczniu 2015 zrzeszyli się, choć nieformalnie. Chcą wprowadzić model Socios, ale władza im przeszkadza. Chcą transparentności i chcą wprowadzić sprawdzone wzorce od innych klubów. Mają plan naprawy, ale władze nie chcą ich uznać. Obecnie mogą jedynie bojkotować klub i prowadzić różne akcje. Zorganizowali w 80 tys. mieście akcję, która zgromadziła aż 6 tys. osób (największa demonstracja w historii Bośni i Hercegowiny miała 10tys). Nagłaśniają całą sytuację w mediach organizują różne akcje, jak np. 70 rocznica powstania klubu. Próbują ciągle przekonać miasto, że chcą pomóc i spłacić długi. Są kibicami z pokolenia na pokolenie to ich życie i nie mogą przestać walczyć.
Swansea
„Od jednego funta do Premier League z fanami w zarządzie”
Walijski klub w 2001 roku dwukrotnie zmieniał właściciela za 1 funta. W latach 70 z 4 ligi wszedł do PL i był wysoko jednak ten sukces nie miał solidnych podstaw i klub szybko wrócił do 4 ligi. W 2001 roku australijski właściciel zaczął politykę zaciskania pasa, na co kibice nie chcieli się zgodzić. Grupa 6 osób w pubie postanowiła działać. Zaczęli organizować protesty i akcje medialne a po cichu zbierać lokalnych przedsiębiorców by odkupić klub i stworzyć konsorcjum, które 25.01.2002r przejęło klub. W międzyczasie Swansea wygrało ligę w kategorii najgorsze toalety (skąd my to znamy).
Zaczęli od wprowadzenia transparentności w klubie i zasady nie wydajemy więcej niż zarabiamy. Priorytetem nie było awans i pozostanie w najwyższej lidze za wszelką cenę, ale stworzenie trwałych podstaw w postaci infrastruktury stadionowej i zaplecza treningowego. Inwestycje przeprowadzili, grając w Premier League, aby po ewentualnym spadku klub coś zostało, a klub miał solidne podstawy. Wielka w tym rola kibiców, którzy działali jednomyślnie. Mają dyrektora mianowanego przez kibiców a zarząd to 8 osób. Klub działa w pewnych aspektach autonomicznie.
– respekt dla historii i tradycji
– regularne open meetings (Fun forums) kilka razy w roku z udziałem najważniejszych osób w klubie
– Swansea jest najbardziej transparentnym klubem w PL
– klub ma wspierać swoich fanów (działa charytatywnie)
– obniżono ceny biletów z 22 do 20 funtów by były bardziej przystępne
– pracują dużo nad komunikacją z fanami
– jeżeli klub dla ciebie coś znaczy to go wspierasz bezinteresownie
– komunikacja
– nie wszyscy się muszą z tobą zgadzać
– zorganizuj się i decyduj profesjonalnie
– ucz się od bardziej doświadczonych
– działaj i zmuszaj do działania
– klub to środek do działań lokalnych
– trzeba myśleć długoterminowo
Ankona
„Klub kibiców: innowacja, współuczestnictwo, członkostwo”.
„Pasja nie może zostać zdegradowana”
– Kibice są współwłaścicielem klubu Ankona
– Zaczęło się to 6 lat temu gdy Ankona była w VI lidze.
– Od tego sezonu 2015/16 zarząd składa się z członków stowarzyszenia.
– Kibice są menadżerami drużyny i radzą sobie świetnie.
– Hasła im przyświecające to innowacje partnerstwo partycypacja.
– Im więcej kibiców w stowarzyszeniu tym więcej zasobów. Lepsze know how, innowacja, większa siła.
– Ankona to rodzina. Wszyscy od drużyny poprzez działaczy, zarząd, pracowników aż po kibiców.
– Kibice poprzez te relacje czują większą więź z klubem.
– Aktualnie klub przegrał baraże o Serie B, ale w pierwszym roku uplasował się aż na 4 pozycji i był bliski awansu.
Nowy Styl
„Europa jest tutaj – polskie inwestycje w infrastrukturę sportową”
– przykład stadionu Termaliki, jak można z głową i szybko wybudować stadion na miarę potrzeb i możliwości.
– stadion wybudowany bez prowizorki, szybko, starannie i tanio.
– rozwiązania uszyte na miarę.
Socios Górnik
„Socios jako element budżetu Górnika Zabrze”
Socios Górnik zaprezentowali zebranym gościom swoją działalność na rzecz Górnika Zabrze. To co już udało się dokonać oraz liczne plany na przyszłość.
Podsumowanie:
Konferencja „Nowa Jakość Kibicowania” z pewnością nie zawiodła naszych oczekiwań, była ciekawa, a wszystkie tematy dotyczyły funkcjonowania klubu. Zaproszeni goście pokazali różne modele wspierania klubu, gdzie przy chęci wszystkich kibiców, działaczy i pracowników klubu oraz właścicieli można przywrócić dawny blask ukochanemu klubowi. Szkoda, że po raz kolejny na konferencję organizowaną przez Socios Górnik nie pofatygowali się reprezentanci piłkarskiego Górnik Zabrze, zabrakło także osób decyzyjnych z Urzędu Miasta Zabrze.
Z przebiegu konferencji rzucała się w oczy wizja zarządzania i prowadzenia klubu, która jest o 180 stopni odmienna z tym co dzieje się w Zabrzu. Zaproszeni prelegenci podkreślali rolę świadomych kibiców na funkcjonowanie klubu. Ich przywiązanie i współodpowiedzialność za jego losy. Często jest tak, że ten właśnie kibic, będący z klubem na dobre i złe, jest w stanie pogodzić się z wynikiem sportowym, ale nie pogodzi się ze złym zarządzaniem i rujnowaniem klubu przez liczne błędy na szczeblu administracji. Każdy z prelegentów wygłosił jedno hasło, które brzmiało „Transparentność”.
Źródło: Roosevelta81.pl
Foto: Roosevetla81.pl
